KÖPEKLERDE KOKU ALMA YETENEKLERİ..

[Ahmet UZELLİ]

Koku alma köpeğin en gelişmiş duyusudur.

Köpeğin hayatı büyük ölçüde kokularla yönlenir ve koşullanır. Köpeğin dünyası, birbirini bastıran, karışan ve sürekli olarak de---gıs---en koku izlerinden oluşur. Biribirine karışan bu iyi ve kötü kokular içinde köpek, insanın dikkatini bile çekmeyen kokuları birbirinden mükemmel biçimde ayırt edebilir. örneğin, herhangi bir köpek beş litre su içinde bir damla kanın varlığını fark edebilir ve domuz, sığır, at, koyun, tavşan gibi hayvanlara ait etlerin kokularını, aradaki büyük benzerliğe rağmen, algılayabilir ve ayırt edebilir. Aynı şekilde köpek, birbirine ikizler kadar yakın olsalar da, ayrı insanların kokularını kolayca ayırt edebilir ve çok güçlü koku salan maddelerle örtülmüş olsa bile hayvanların bıraktığı koku izlerini sürebilir. (Bazı uzmanlar, kuyruk sallama hareketinin neşe anlarında köpeğin kendi koku sinyallerini çevreye yayma işlevi gördüğünü iddia ederler.)

İz süren bir köpek peşine düştüğü canlının (insan ya da hayvan) bıraktığı koku izlerini takip eder. İzlenen kişi belirli bir noktada bisiklete binse bile köpek hiç duraksamadan onun kokusunu izlemeyi sürdürür. İzlenen kişinin beklenmedik bir anda kendisini yerden metrelerce yükseğe çıkaran bir teleferiğe binmesi halinde, en iyi cins bir köpek, adamın ayağının yerden kesildiği, yani izi kaybettiği noktada durur. İz bir su kütlesinin kıyısında kesintiye uğradığı zaman da aynı şey olur.

Toprak ya da çimen üzerinde bırakılan izin yardımı olmazsa bir köpeğin izole edilmiş insan kokusunu izleyemeyeceği sonucuna varılabilir. Toprak ve çimen gibi araçlar avın kokusunu saatlerce tutar ve çeşitli unsurların birleşmesi genellikle “taze iz” diye bilinen şeyi oluşturur.

Koku Alma Duyusu Tat Alma Duyusundan önce Gelir
Bir köpeğin fizyolojisi hakkında en az bildiğimiz unsur tat alma duyusudur. Tat ve koku alma duyuları arasında yakın bir bağlantı vardır. Koku alma duyusu tat alma duyusundan önce gelir. Bunu anlamak kolaydır: bir parça yiyecek verilen köpek onu önce koklar, sonra ağzına alır. Aslında köpek onun “tadı”nı almaz, ancak ---cıg---nemeden yutar. Bir köpeğe yabancıların elinden yiyecek almamayı öğretmek için, köpeğin tanımadığı bir kişinin ona kırmızı biberli bir parça ekmek vermesi yeterlidir: bu köpek için çok öğretici bir ders olacaktır. Aynı şekilde, kümesten yumurta çalmayı adet haline getirmiş bir köpeği eğitmek için ağzına haşlanmış bir yumurta verilir. Böylece köpek yumurta çalma eyleminden caydırılmış olur.

Bir köpeğin, pislik, çakıl taşı ya da gübre yemesi, hayvanın içgüdüsel olarak vücudundaki yetersiz vitamin ve mineral tuzlarını karşılamaya çalıştığını gösterir. Böyle durumlarda söz konusu maddelerin veteriner gözetimi altında köpeğe verilmesi uygundur.

 Uyarıcı Yağ Asitleri
Köpeğin burnunun içindeki hayranlık verici aygıtların yanı sıra, burnun dış kısmı da koku duyusuna katkıda bulunur. Sağlıklı köpeklerin burunlarının ucu daima ıslaktır ve bu ıslak yüzey havadaki koku zerreciklerini özümler ve onları alıcı papillalar üzerinde tutar.

İnsandaki koku alma hücreleri yaklaşık 4 santimetre karelik bir yüzeyi kaplar; bir Alman Shepherdinde bu yüzey 150 santimetre kare kadardır. İnsanda yaklaşık 5 milyon, bassette 125 milyon, tilki terrierinde 150 milyon, Alman shepherdinde 200 milyon koku alma duyusunun insanınkinden yaklaşık kırk kez daha fazla olduğunu gösterir, ancak uzmanlara göre aradaki fark daha da büyüktür.

Köpek peşine düştüğü kişinin, özellikle yağ asitlerinin kokusunu alabilmektedir. Bu asitler et yiyen hayvanların besin maddelerinden birini oluşturur. Köpek etle beslenmezse koku duyusu yükseltilebilir ve neredeyse kaybolmuş eski koku izlerini bile daha kolay ve daha büyük bir coşkuyla algılayabilir. Bu nedenle bazı avcılar, ava çıkmadan önce köpeği aç bırakmayı adet edinmişlerdir. Ancak bu riskli bir durumdur, köpek avı bulur bulmaz hemen açlığını giderebilir.
Not :ALINTIDIR.