Merhaba muhterem arkadaşlar,
Kısaca izah etmek gerekirse; mekanizma tabir ettiğimiz kapak gruplarındaki kilit yapılanmaları başlıca;
- Namlu içinde sevkedilen nesne silahtan çıkıp gidinceye kadar arkasında mümkün olan en yüksek itici gücü sağlamak ve böylelikle dolunun
amaçlanan en yüksek verimini elde etmek,
- Bu işlem sırasında silah ve kullanıcısında en yüksek atış güvenliği ve konforunu sağlamak...
Amaçlarıyla geliştirilmişlerdir.
Av tüfeği seviyesinde bir ateşli silahta, namlu içi basıncın en yüksek olduğu saniyenin bir kaç binde biri anlık zamanda kilitsiz olarak
vukuatı tahammül edebilecek kapak ağırlığı, namlu boyu ve doluya bağlı olarak, altı ila yirmi kilo arasında değişecektir. Böyle bir külfeti
kimse taşımak istemediği için kilit yapılanmaları geliştirilerek gereken taşıma ve atış konforu sağlanmıştır. Söylenen değerden daha küçük
kapak grubu seviyelerinde, mesela çoğu tüfeğin geri tepen aksam birimleri toplam ağırlığı, sekizyüz ila binbeşyüz gram aralığında,
ateşleme sırasında, boş kovanın içinde yüksek basınçla çevresi desteksiz olarak namlu gerisinden fırlayan kısmı bir buçuk ila dört santim
arasında olacak, fişek gövdesi tahammül edemediği bu basınçla dışarıda deforme olup belki yarılıp çatlayarak silah ve kullanıcıya zarar
verecek, kapak kazandığı aşırı hızla gövdeye çarpıp muhtemelen kırılacak veya aşırı yıpranmaya neden olacak, elde edilen basınçlı gazın
tamamı sevk muhtevaını itmekte işlev veremeyip heba olduğundan fişekten istenen randıman alınamıyacaktır.
Bütün kilit düzenleri, namlu gerisinde sabit ahvalde duran kilit bloklarının, temas durumunda oldukları ve çeşitli hareket kaynaklarından
güç alan eğik düzlem esaslı kam uygulamaları vasıtasıyla açılıp kapanmaktadırlar. Gerekli iş yapabilme kabiliyeti; Geri tepmeyle; Browning
A5 örneğinde hareketli namludan, Benelli ve benzerlerinde bütün tüfek gövdesinden, Namludan alınan gazın pistonlara sevkiyle; Beretta A390
ve Remington 1100 misali modellerde temin edilmekte ve işlev vermektedir.
Bütün kilit bloklarının açılıp kapanma mesafesi, güç veren kaynağa bağlı olmadan yarım ila bir santim arasındadır ve gerekli yapılanma,
dönü yahut doğrusal yönleme şeklinde olabilir. Rotasyonel şekil, hemen fişek tabanı arkasından gövdeyle bağlantı halinde, dolayısıyle o
mahalle en küçük manivelalı yük bindirdiğiinden en sağlam tercihtir. Bizde "Düz" tabir edilen öne yakın düşey salınımlı yapılanma, gövdeye
daha az zorlama verdiği halde zaman içinde alt desteğin aşınmasıyla giderek kilitli durumdan uzaklaşma, "Ters" tanımlı şekil, aynı şartlar
içinde daha çok manivela zorlaması fakat artan dayanma desteği aşınmasına bağlı olmadan yuvasını tutmada istikrar özelliklerini havidir.
Ataletli sistemin illaki döner başlıklı olma zorunluğu yoktur. Nitekim cari sistemin mucidi Bruno Civolani'nin ilk tasarımı ürünü Benelli SL80
ve son tasarımı Breda Xanthos'da kilit blokları düşey yönde, ilkinde altta, ikincisinde üstte konumlanmış durumdadır. Döner başlıklı düzen
Benelli'nin ikinci sürüm tüfeklerinde görülmeye başlanmış, ülkemize büyük miktarda bu formda geldiğinden imajı o yönde olmuştur. Dahası,
Fabarm patentli Ceasar Guerini "Roman" modelleri, gövde dışı, şarjör borusu önünden atıl bloklu düz kilitli kinetik tüfeklerdir.
Genel inanış hilafına, "Benelli Click" mahzuru döner başlığın sebep olduğu bir kusur değildir. Esas neden bu tür tüfeklerde kullanımı
zaruri olan zayıf geri getirme yayının tam ileri süremediği kapak grubu ve kilit bağlantılarıdır. Bu bizdeki tabirle "Düz" sistem için de
geçerlidir.
Nadide kurumlarımızdan birinin henüz pazara veremediği düz kilitli kinetik tüfek de maalesef, firma yetkilisinin bir videoda beşuş bir
çehreyle izah ettiği gibi yeni değil, Bruno Civolani'nin 1967 yılında müracaat ettiği US3447417 numara ile Amerikan patent tescili alan
ilk sürüm Benelli tüfeklerinin, tetik grubu dışı son sürüm Benelli modellerine benzetilmiş kopyasıdır. Sistem bu modeli takiben üç dört
değişimle daha pratik ve işlevsel hale getirilmiş olmasına rağmen, Beretta tarafından italya dışında ucuza yaptırılmakta olup, bizde de
daha önce bir başka üretici tarafından tetik grubu modernize edilerek kopyalanmıştır. Dünya'daki sayılı hafif silah kuruluşlarından olan
malum firmanın üniversite ve Tubitak destekli olarak bir kopyaya nasıl hayat verdiği düşündürücüdür.
Saygılar.