Değerli arkadaşlar merhaba,
Piyasada birbirinden farklı özelliklerde çok sayıda gaz sistemli otomatik var. Benelli sistem orjinalinin çok pahalı olması, yerlilerinin ise biri iki marka dışında istenilen kalitede yapılamaması nedeniyle fazlasıyla azınlıkta. Ben iki sistemin birbirine üstünlük veya başka yönlerini tartışmak istemiyorum. Ava gaz otomatiklerle başlamış birisi için gazlılar diğerine üstün gibi gelebilir. Ya da benelli sistemin avantajlı yönlerini görmüş bir avcı zaman içerisinde bu sistem silahlara da ilgi duyabilir. Bunlar gayet normal. Avcının avı vurduğu fişeği gibi bir şey. Her avcı için yoruma açık konular.
Ben gazlı da kullandım, benelli sistemde. İlk yarı otomatik tüfeğim vursandı ve çok da iyi bir tüfekti. Şu anda AtA'nın bant şekline sahip olsaydı daha dengeli bir silah olacaktı. En büyük kusuru dengesiydi.
Gazlılarda güç kaybı konusu başka sitelerde de tartışıldı yazıldı.
Bakın bu toplu tabancalardaki gaz kaybı gibi bir olay değildir. Toplu tabncalarda namlu top arasındaki boşluktan gaz kaçar. Bu kaçma olayı daha barut yeni yanmaya başladığı andan çekirdeğin namlu ucuna kadarki seyahati süresince de devam eder. Bu nedenle aynı barut hakkında ve kalibrede toplu tabancalar otomatiklerden daha yavaş ilk hızlara sahip silahlardır. Ama ağır çekirdekleri sorunsuz atma gibi bir avantajları da vardır.
Gazlı otomatik tüfeklerde durum farklı. Namludan gaz odasına giren gazı karşılayan bir muhatap var. Boşluğa fışkıran gaz yok. Gaz burada pistona çarpar ve bu bölgedeki boşluğu doldurur ardından da Pistonu geri itmeye başlar. Elinizdeki gazlı silahların el kundağını sökün ve dikkat edin. Pistonun mekanizma kilidin açması için markaya göre değişmekle birlikte yaklaşık 1,5 2 cm kadar bir geri toleransı vardır. İşte bu tolerans namlu içerisindeki saçma veya kurşunun silahı terkemesine yetecek zamanı kazandırır. Kilit piston tarafından bir anda açılacak şekilde yapılsaydı, kovan henüz namlu içi yüksek basınç değerleri korunurken bu yüksek basıncın etkisiyle geri giden mekanizma ile birlekte geri çıkacak ve açıkta infilak edecekti. Meydana gelebilecek şeyleri düşünmek bile korkunç.
Pratikte ben bir arkadaşmla birlikte bu sınırı zorladık. Kullandığımız silah huğlu 601 di. Arkadaşım fazla barutlu saçmalı fişeklere meraklı birisi olduğu için mke Tip " kırmızı baruttan 2,20 gram ve saçmadan da 33 gram doldurarak fişek hazırlamış. Kendisi attı tabi..
Bakın ne oldu. Silah gayet güzel attı bu fişeği. Bu arada kırmızı mke barutunun da hızlı yanışlı bir barut olduğunu belirteyim.
Ben hemen kovanı inceledim. Plastiğinde bir şey yoktu. Ama kovanın tabla çıkıntıları kıvrım yerlerinden hafif açılmıştı. Normalde bu fişeğe tip 2 den konulması gereken miktar maksimum 1,60 hadi bilemediniz 1,70 olmalıydı. Fişek absürd bir fişekti ama silah yine de sorunsuz çalıştı. Ama kullanılma üst sınırında....
Bakın burada bir şey var. Sistem belli bir barut hakkına veya basınç değerine kadar kendisini kilitli kalıyor. Gaz kaçağı olur mu sorusunun cevabı da burada. Gaz kaçağı olması için pistonun gaz odasından tamamen kurtulması lazım. Oysa kilidi açma mesafesi yazdığım gibi 1,5- 2 cm. Segmanların arası hariç sızan gaz filan yok. Onun da önemi yok.
Türkiye'de bir dönem benelli sistemi üreten firmalar reklam yaparken "gaz kaçağı yok geri tepen namlu yok. Bu yüzden uzağa atar" sloganını çok kullandılar. Bizde maalesef bu tip sloganlar zamanla yanlış da olsa yerleşik bilgi haline geliyor. Benelli sistemi tutturamayıp gazlı sisteme geçenlerde hiç unutmam dergilerde şöyle reklam yapmışlardı. .....farması size gazlı sistem teknolojisini sunuyor.... İnsaf yahu. teknolojisimi kalmış işin.
Gazlı sistemde ağır dolulara karşı valf sistemleri geliştirmezseniz yani pistonun açılma hızını yavaşlatmazsanız sert geri tepmelerle karşılaşır, neticede gövdeye güçlü darbeler indiren mekanizma parçaları nedeniyle de parça kırımlarına uğrarsınız. Bunu da zamanında bu sisteme valf faktörünü ekleyen firmalar "ağır dolularda da konforlu atış" teranesiyle piyasaya sürmüşlerdi. Bakın burada yalan yok ama bu sistemde valf tarafından fazlası atılan gaz var. Ama adamlar ne kadar gaz kaçmış ilk hızı düşürmüşmü düşünmemişler bile. Dertleri pistonun hızını yavaşlatmaktı yapmışlar. Bizde bunu kimisi çift pistonla yapıyor kimisi çift taraflı pistonla.
Gazlılar az teper...
Açıkçası kullandığım gazlılarla benelliler arasında öyle aman aman bir fark göremedim. Yabancı kaynaklarda da gazlıların daha komforlu atış yaptığına dair yazılar okudum. ama dayankları neydi göremedim. Bu konuda ecnebileri de otorite olarak görmeyin. Aynı şehir efsaneleri onlarda da hüküm sürüyor.
Çifte ve pozeyle aralarında her iki sestimen de bariz fark vardı. Ama gözümü kapatıp iki ayrı sistemle atış yapsaydım. Ha bu gazlı bu benelli diyemezdim. Belki de ben hissetmedim. Bilmiyorum.
Benelli sistemin iyi tarafı az parçaya sahip yalın bir mekanizmaya sahip olması. Üreticiler işi garantiye almak için 32 gramı baz alıyorlar. Ama sistem standart 24 gram fişeklerle de gayet iyi çalışıyor. Alt grup gramaj olarak 28 de mesela hiç problemi yok.
Kalçadan atış yapılması konsunda Volkan bey ile hem fikirim. Özellikle kuş avlarında kalçadan ya da desteksiz atış yapmak absürd olsa da domuz avında bazen pozisyon alamayacak fırsatı bulduğumuzu düşünürsek yine de önemli bir ayrıntı. ama bu kalçadan atmaz, omuzdan atılmazsa çalışmaz sözlerinin daha çok inertia tetiğe sahip tek tetik pozelerde geçerli olduğunu ve muhtemelen de inertia sistem tüfeklere de genelleme yoluyla bulaştığını düşünüyorum.
Elimdeki inertia tetikli poze ile 36 gram bile attım omuza dayamadan ama ikinci namluya geçirmek nasip olmadı. Oysa stoegeri buz gibi soğukta iddia üzerine trap fişeğiyle tıkır tıkır çalıştırdım.
Neticede ateşli silahlar son yüzyılda büyük tekamül gösterdi. Bugün meraklıları hariç kimse ilk çıkan yivsiz otomatik browning A-5'in sisteminin gazlılara üstün olduğu iddiasında değil. Benelli sistem bu tekamül içerisinde en son geliştirilen model. Ona gelen yolda da kinetik enerjiyle çalışan bir çok model yapılmış. Winchester bu yolda bayağı bir araştırma yapmış ama sistemi geliştirip basitleştirme benelliye nasip olmuş. Benelli sistemin en mahzurlu tarafı psikolojik değerli dostlar. Kullanıcının önce bu silah nasıl çalışır tepmeyle olayını aşması gerekiyor.
Gazlılara ya da klasik tüfeklere alışmış birisi eline benelli sistem bir tüfek alınca özelliklede sistemle ilgili bilgi edinince ateş edene kadar silahın çalışacağına inanmıyor. Ama silah çalışmaya başladığı zaman da tadına doyamıyor.
Her iki sistem de avcılara değişik tadlar vaadediyor. Gazlıların bu yolda en büyük sıkıntısı temizleme belası. Benelli sistemde eliniz yüzünüz batmaz ama gazlılarda hele de pistonun mekanizmla ile birlikte tamamen geri gittiği modellerde bakım ve temizlik katlanılacak şey değil. Her ikiside insan emeğinin, düşüncesinin bir ürünü. Eleştirirken bu yönden bakmak emeğe saygı göstermek lazım. Durduk yerde icat edilmiyor bu mekanizmalar. Selamlarımla.
